Không phổ biến rộng rãi hay đi theo xu hướng, thị hiếu người xem như các phim thương mại, dòng phim độc lập (phim indie) mang giá trị sâu sắc và thể hiện chất riêng của người làm nghề.

"Với tôi, độc lập nghĩa là tự do. Phim độc lập nghĩa là người làm phim có thể tự do nói lên những thông điệp họ muốn. Đó không nhất thiết là hành trình dễ dàng và cũng chẳng ai đưa tiền cho bạn làm điều đó. Phim độc lập có nghĩa là khó khăn, có nghĩa là bạn phải vật lộn mỗi ngày nhưng cũng có nghĩa là bạn làm phim mà không có ai thao túng phía sau cả", nữ diễn viên Tilda Swinton chia sẻ quan điểm của bản thân về định nghĩa thế nào là phim độc lập.

Theo Viện Phim Việt Nam định nghĩa về phim độc lập: "Phim độc lập là những bộ phim do các tổ chức nhỏ, cá nhân tự tìm nguồn vốn để sản xuất, những tác phẩm điện ảnh thuộc dòng phim độc lập được làm ra trước hết để thể hiện cá tính nghệ thuật, sự tìm tòi trong ngôn ngữ điện ảnh của nhà làm phim và được sản xuất với kinh phí không lớn. Trên thế giới, dòng phim độc lập được phát triển mạnh mẽ ở nhiều nền điện ảnh như: Mỹ, các nước châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, Philippines... Từ dòng phim này, nhiều tác phẩm xuất sắc đã ra đời và nhiều tài năng điện ảnh trẻ đã được phát hiện. Phim độc lập tuy xuất hiện đã lâu trên bản đồ điện ảnh thế giới nhưng ở Việt Nam nó vẫn còn là một khái niệm khá mới. Những năm gần đây, phim độc lập ở nước ta bắt đầu được nhắc đến nhiều hơn khi một số bộ phim của các đạo diễn trẻ để lại ấn tượng đối với người xem và có được những thành công nhất định tại các Liên hoan phim quốc tế".

Nói cách khác, phim độc lập là các tác phẩm thuộc nhóm hay tổ chức nhỏ, không nằm trong sự quản lý, ràng buộc bởi các studio, hãng phim khác. Phim độc lập không chịu ảnh hưởng bởi sức ép đồng tiền hoặc những yêu cầu từ phía nhà đầu tư mà mang tính tự do nên nó rất đa dạng trong việc lựa chọn đề tài, kể cả những thể loại gai góc, khó ngấm.

Định nghĩa về dòng phim này có thể mới mẻ ở Việt Nam nhưng không xa lạ với điện ảnh thế giới. Phim độc lập phát triển và nở rộ ở nhiều nền điện ảnh quốc tế như Mỹ, các nước Châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc,...

Tại Mỹ, dòng phim độc lập bắt đầu phủ sóng từ thập niên 80 của thế kỷ trước và phát triển mạnh mẽ trong những năm 90 khi các các hãng phim độc lập quy mô nhỏ lần lượt ra đời thay vì mang tính tự phát như trước. Hãng phim Miramax ra đời năm 1979 chính là cái tên thay đổi bức tranh tổng thể khi thành công đưa các sản phẩm phim độc lập đến gần hơn với đại chúng. Từng bị các hãng phim lớn coi là không khả thi về mặt thương mại, Miramax từng bước tạo ra các sản phẩm độc lập có kinh phí lớn hơn, đôi khi cạnh tranh với cả dòng phim giải trí. 

Pulp Fiction (Quentin Tarantino, 1994), Good Will Hunting (Gus Van Sant, 1997), Chasing Amy (Kevin Smith, 1997), Shakespeare in Love (Guy Madden, 1998), Chicago (Rob Marshall, 2002), Gangs of New York (Martin Scorsese, 2003) và The Aviator (Martin Scorsese, 2005),... là những tác phẩm đại thành công của hãng phim khi đều được ra rạp và ẵm về doanh thu phòng vé trên 100 triệu USD. 

Ngoài Miramax, các hãng phim độc lập khác cũng lần lượt ra đời như Fox Searchlight Pictures, Focus Features, Sony Classics, A24, Neon,... Trong đó, hãng phim A24 dù mới chỉ có gần 10 năm thành lập, là một hãng phim nhỏ ở Manhattan, song đã đem về hơn 30 đề cử Oscar cùng cách làm truyền thông được nhận xét là không giống ai. Tại Oscar 2021, bộ phim Minari nhận về đề cử ở lễ trao giải danh giá này càng thêm khẳng định vị trí của A24 trong giới điện ảnh.

Ở Việt Nam, dòng phim độc lập chưa thực sự phát triển mạnh mẽ nhưng cũng mang lại thành công nhất định. Làm nên kỷ lục chưa từng có với phim độc lập của điện ảnh nước nhà phải kể tới tác phẩm Ròm ra rạp năm 2020. Khai thác chủ đề gai góc về hình ảnh những người nghèo khổ ở vùng đất Sài Gòn, Ròm mang đề tài khó ngấm nhưng lại tiếp cận được số lượng lớn khán giả bởi nội dung chân thật, chạm tới cảm xúc của người xem. Bộ phim nhận được đánh giá tốt và chiến thắng về mặt doanh thu khi đạt 63 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Ròm cũng được vinh danh khi ẵm về chiến thắng tại hàng loạt các giải thưởng danh giá. Bộ phim đoạt giải Làn sóng mới ở Liên hoan phim quốc tế Busan 2019, lần lượt giành về giải Phim điện ảnh đầu tay xuất sắc nhất tại Liên hoan phim quốc tế Fantasia năm 2020 và Phim được yêu thích nhất tại Mai Vàng 2021.

Bộ phim nối tiếp thành công sau Ròm phải kể tới tác phẩm Đêm tối rực rỡ được ra mắt mới đây. Chưa đầy 10 ngày ra rạp, bộ phim đã đạt doanh thu 12 tỷ đồng - trở thành cái tên đứng ở vị trí thứ 2 trong danh sách những tác phẩm độc lập có doanh thu cao nhất tính tới thời điểm hiện tại. Đêm tối rực rỡ khai thác một đề tài khá mới với điện ảnh Việt đương đại khi câu chuyện đều xoay quanh một đám tang - nơi những góc tối hội tụ, phơi bày những nỗi đau cá nhân, những bí mật gia đình được giấu kín.

Ngoài những "bông hoa nở rộ" ở trên, dòng phim độc lập trong những năm qua cũng xuất hiện không ít cái tên mới mẻ, làm nên màu sắc đa dạng cho điện ảnh Việt Nam. Thay vì khai thác góc tối, những tệ nạn xã hội hay vấn đề thời sự, các tác phẩm như Cha cõng con, Trời sáng rồi, ta ngủ đi thôi, Sài Gòn trong cơn mưa… mang màu sắc nhẹ nhàng hơn, đem lại trải nghiệm thú vị cho người xem.