Showbiz Việt và câu chuyện về danh xưng diva

Diva là danh hiệu cao quý của làng nhạc. Ở Việt Nam, danh xưng này đang bị lạm dụng, dẫn đến không ít nghệ sĩ gặp rắc rối vì danh hiệu này.

Không biết từ bao giờ, làng giải trí Việt lại xuất hiện đầy rẫy những mĩ từ, danh xưng hay danh hiệu diva để gọi những nghệ sĩ nổi tiếng trong showbiz. Những tên gọi đó có thể xuất phát từ truyền thông hay chỉ đơn thuần là sự ưu ái của khán giả. Và chính từ sự dễ dãi trong việc “phong tặng” danh hiệu cho nghệ sĩ từ dư luận, đã dẫn đến không ít lùm xùm và rắc rối xoay quanh.

Sự “nở rộ” của các “diva”

Trong những năm gần đây, cùng với sự hội nhập âm nhạc quốc tế và sự nở rộ các cuộc thi tìm kiếm tài năng ca hát, mĩ từ diva đã du nhập vào âm nhạc Việt Nam, trở thành một cơn sốt thời thượng, khiến người người chạy đua, nhà nhà chạy đua, dẫn đến những ngộ nhận thiếu đúng đắn và tung hô tràn lan, làm giảm giá trị của danh hiệu cao quý này. Đến thời điểm hiện tại, có thể nói tiêu chí để các ngôi sao được xếp hàng diva (dành cho giọng ca nữ), divo (chỉ giọng ca nam) rất khó xác định. Tất nhiên, sẽ có rất nhiều người không hiểu hết nội dung và ý nghĩa của danh hiệu này, dẫn đến những ngộ nhận phiến diện. Nhưng đối với khán giả, chỉ cần họ yêu thích nghệ sĩ nào thì người đó đã trở thành diva trong lòng họ rồi. 

Thu Minh từng được kì vọng sẽ trở thành diva thứ 5 của làng nhạc Việt.

Chính sự dễ dãi của công chúng trong việc tung hô diva, dẫn tới tình trạng fans của các ca sĩ như Mỹ Tâm, Hồ Quỳnh Hương, Thu Minh, Uyên Linh... đòi hỏi công nhận thần tượng mình là diva trẻ, diva thế hệ mới hay diva thứ 5, diva thứ 6... Đa phần các fan này đều còn rất trẻ, chưa hiểu biết nhiều về âm nhạc nghệ thuật, lại chạy theo xu thế diva nên có những quan điểm rất phi âm nhạc.

Điển hình như việc fan Thu Minh từng đòi công nhận Thu Minh là diva vì hiếm ai ở Việt Nam có chuẩn kĩ thuật ở những nốt cao tốt như Thu Minh, hay như fan Mỹ Tâm đòi công nhận Mỹ Tâm làm diva vì hiếm ai ở Việt Nam thành công mà vẫn “trong sạch” như Mỹ Tâm, còn fan Uyên Linh đòi công nhận Uyên Linh làm diva vì… cô được yêu thích nhiều chỉ sau một cuộc thi âm nhạc... Và ai cũng muốn thần tượng mình lên làm diva vì có chút tài nghệ nhất định nào đó.

Chỉ với chiến thắng trong một cuộc thi âm nhạc, Uyên Linh đã được ca tụng là "diva".

Một diva dù tài năng đến đâu cũng cần ít nhất 10 năm để phấn đấu và khẳng định mình. Việc đặt một thí sinh vừa chiến thắng trong cuộc thi âm nhạc bên cạnh các tên tuổi “gạo cội” lên làm diva này, diva khác, trong khi họ còn chưa có cống hiến gì, ít nhiều vẫn ảnh hưởng tới thí sinh đó và khán giả nghe nhạc, dẫn đến những quan điểm sai lầm. Và việc lạm dụng danh xưng diva cũng dẫn tới việc hạ thấp thẩm mĩ của chính khán giả lẫn người làm nhạc. Dễ dàng nhận thấy trong các cuộc thi âm nhạc lớn tại Việt Nam, tình trạng đua nhau khoe giọng, đua nhau khoe nốt, bỏ qua cảm xúc, sáng tạo, nhả chữ, phát âm, phong thái, chất lượng trình diễn.

Dù danh hiệu này thuộc về công chúng, không có bất cứ tổ chức nào (có quyền) đứng ra xếp hạng hay bình chọn, nhưng nó cũng có những quy chuẩn vô cùng khắt khe mà rất ít nữ ca sĩ có thể đạt được. Và nếu xét sâu hơn về những tiêu chuẩn để công nhận danh hiệu diva của thế giới thì thẳng thắn một điều, ở Việt Nam, việc “phong tặng” danh xưng đó vẫn còn khá thoáng. Bởi diva là một danh hiệu cao quý mà công chúng dành tặng cho một số ít nữ ca sĩ có tài năng xuất chúng trong thanh nhạc và âm nhạc. Đối với hầu hết các nữ ca sĩ đã và đang hoạt động trong nghệ thuật âm nhạc, diva luôn là giấc mơ, khát khao tột bậc của họ, là nấc thang cao nhất mà họ muốn vươn tới để khẳng định sự nghiệp của mình. Còn với công chúng, diva là một trong những ranh giới rõ nhất để phân biệt đẳng cấp giữa ca sĩ và một bậc thầy, huyền thoại âm nhạc.

Những phiền toái không mong muốn

Không dừng lại ở đó, bản thân việc xưng tụng cũng gây phiền toái, áp đặt cho chính người được tung hô. Hà Trần là một nghệ sĩ tài năng, từ lâu đã đi theo con đường một nghệ sĩ indie, thiên về làm nhạc chứ không chỉ là ca sĩ đứng khoe giọng. Giá trị âm nhạc mà Hà Trần tạo nên trong sự nghiệp của cô là những giá trị thiên về sáng tạo âm nhạc hơn là giọng hát, và bản thân cô cũng mong muốn được nhìn nhận ở góc độ đó. Nhưng khi danh xưng diva áp vào Hà Trần khiến cô liên tiếp bị chê không xứng làm diva vì giọng mỏng, yếu, âm sắc không đặc biệt. Dư luận chỉ biết xoáy vào giọng hát để đánh giá mà quên đi những cái khác.

Hồng Nhung cũng là một trường hợp tương tự Hà Trần, liên tục bị xoáy vào giọng hát để chê không có kĩ thuật cao cường, hát phô, hát thô... Không ai quan tâm đến giá trị âm nhạc ngoài giọng hát mà cô tạo ra, cống hiến trong sự nghiệp của mình. Đây là hai trường hợp điển hình của việc danh xưng vô tội vạ làm mờ mắt công chúng, dẫn đến đánh tráo thẩm mĩ nghe nhạc và gò bó chính người được tung hô.

Đến Hà Trần - người trong cuộc cũng từng có lần phải than rằng: "Nói thật, tôi rất là mệt với hình ảnh diva ấy. Nhiều năm qua tôi cứ bị gói trong khuôn khổ của một hình ảnh, làm giới hạn biên độ phát triển của nghệ sĩ". Nếu không bị gán mác diva đằng trước, có lẽ những nghệ sĩ ấy sẽ có cơ hội làm nghệ thuật thoải mái hơn và được công chúng đánh giá một cách đúng đắn hơn là chỉ xoáy vào giọng hát.

Mới đây, cũng xuất phát từ danh xưng diva dành cho nữ ca sĩ Thu Phương, đã tạo ra một “làn sóng” thị phi với nhiều ý kiến trái chiều từ dư luận. Đã có những tranh cãi xảy ra giữa nghệ sĩ, truyền thông và khán giả xoay quanh việc: Thu Phương liệu đã đủ xứng đáng để gọi là diva? Lùm xùm này vốn dĩ không xuất phát từ nữ ca sĩ Thu Phương vì chưa bao giờ giọng ca Dòng sông lơ đãng tự nhận mình là diva thứ 5 của Việt Nam. Nguồn gốc của danh hiệu này bắt nguồn từ sự ưu ái của công chúng và truyền thông. Và điều này, vô tình đã tạo thêm áp lực cho các nghệ sĩ khi danh hiệu được “phong tặng” bất ngờ.

Chia sẻ suy nghĩ về vụ lùm xùm xoay quanh danh hiệu diva dành cho nữ ca sĩ Thu Phương, Hà Trần đã thẳng thắn cho biết: “Từ xưa đến nay, định nghĩa về diva là những người nữ danh ca tạo được xu hướng và có sức ảnh hưởng đến sự phát triển của thị trường âm nhạc ở một đất nước. Có thể gọi họ là một tượng đài về âm nhạc. Ở Việt Nam từ xưa đến nay chưa có một cuộc bình chọn nào cụ thể cả, đúng thế. Danh xưng đó chỉ là do báo chí và những người hâm mộ ưu ái cho chúng tôi mà thôi. Bản thân tôi hay các chị kia đôi khi cũng không thực sự cảm thấy thoải mái khi đứng ở vị trí này, vì so với tiêu chuẩn của diva thế giới thì mình rất nhỏ bé. Tôi nghĩ chúng ta đang trong giai đoạn mà mọi người hơi bị lạm dụng từ này. Như show diễn vừa rồi nếu chỉ để là “5 danh ca nữ” thôi thì sẽ không gây ra nhiều luồng dư luận trái chiều như hôm nay”.

Đồng quan điểm trên, ca sĩ Mỹ Linh cho rằng, câu chuyện giữa Hà Trần và Thu Phương chỉ là sự hiểu lầm trên mạng xã hội và giữa bốn diva với Thu Phương không hề có sự phân biệt, dư luận đã quá nhạy cảm nên câu chuyện mới bị làm to đến như thế. Mỹ Linh còn không ngớt lời khen Thu Phương khi chia sẻ dù Thu Phương chưa từng được công nhận là diva nhưng đàn chị có hàng triệu khán giả, chính Mỹ Linh cũng là một người ngưỡng mộ Thu Phương từ rất lâu.

Mỹ Linh cũng cho biết, dù chưa từng được công nhận là diva nhưng Thu Phương cũng có vị trí, đẳng cấp nhất định trong làng nhạc Việt. Kết lại vấn đề, Mỹ Linh cho rằng, cách tốt nhất là bỏ danh xưng diva để thay vào đó là những từ bình dị hơn, gần gũi và tránh gây tranh cãi hơn như những nam/nữ danh ca của làng nhạc Việt.

Kết

Việc lạm dụng danh xưng diva một cách vô tội vạ có tác hại rất lớn. Điều này vô tình sẽ tác động làm thay đổi nghệ sĩ lẫn công chúng, làm mất đi giá trị của danh hiệu và giảm dần thẩm mĩ nghe nhạc cũng như tư duy âm nhạc của công chúng. Diva hay không là chuyện của lịch sử và số phận. Nó nên đến một cách tự nhiên và khi nào đến sẽ đến, đừng lạm dụng và gán ghép mà vô tình tạo thêm áp lực cho nghệ sĩ. Bởi vốn dĩ, nghệ sĩ luôn muốn cống hiến hết mình cho sự nghiệp nghệ thuật. Họ vẫn mong muốn khán giả đón nhận và ủng hộ những sản phẩm âm nhạc của họ hơn là “khoác” cho họ những “chiếc áo” danh xưng quá rộng, để vô tình họ trở thành “nạn nhân” của sự phán xét vô tội vạ.