Thành công trong việc chỉnh sửa gene hai em bé song sinh nhưng nhà nghiên cứu người Trung Quốc này hiện đang nhận rất nhiều chỉ trích từ giới khoa học.
Chuyện là mới đây, một nhà nghiên cứu Trung Quốc có tên Hạ Kiến Khuê thông báo đã chỉnh sửa thành công gene CRISPR-Cas9 trên phôi thai. Sau khi áp dụng kĩ thuật (mà có trình bày cũng rất khó hiểu) này lên phôi thai của 7 cặp đôi, hai bé gái song sinh với ADN được chỉnh sửa theo ý Hạ Kiến Khuê đã ra đời thành công hồi đầu tháng 11 này. Theo đó, hai bé gái này đã được 'nhào nặn' ADN, một quy trình trái với sự tự nhiên của tạo hóa, để có được khả năng chống nhiễm virus HIV.
Ông Hạ Kiến Khuê thông báo chỉnh sửa thành công phôi thai ở người nhằm tránh cho trẻ nguy cơ mắc bệnh HIV
Do căn bệnh truyền nhiễm HIV vẫn đang có diễn biến xấu tại Trung Quốc, Hạ Kiến Khuê đã nảy ra ý tưởng... chỉnh sửa ngay từ phôi thai của bà mẹ đang mang bầu nhằm tạo ra một thế hệ 'siêu người - nói không với bệnh thế kỷ'. Hạ Kiến Khuê, sau nhiều năm thử nghiệm chỉnh sửa gene trên phôi thai chuột, khỉ, đã mạnh dạn hiện thực hóa quy trình này trên người. Bằng rất nhiều quy trình kín, ông đã vô hiệu hóa thành công gene CCR5, tác nhân tạo ra 'lỗ hổng protein' cho virus HIV xâm nhập vào tế bào người. Nhờ đó, đứa bé sinh ra sẽ không bị nhiễm HIV khi trưởng thành nữa.
Có vẻ như đây là kết quả khá ấn tượng trong nỗ lực chống lại căn bệnh thế kỷ tại Trung Quốc. Tuy nhiên, tuyên bố của vị nghiên cứu Hạ Kiến Khuê này vẫn chưa được kiểm chứng độc lập. Thậm chí, nhiều nhà khoa học khác đang rất bất bình cũng như lên tiếng chỉ trích thử nghiệm của Hạ Kiến Khuê vô cùng gay gắt. Hạ Kiến Khuê thì đứng trước nguy cơ phải giải trình với Ủy ban Đạo đức Y khoa thành phố Thâm Quyến vì nghiên cứu trên đang đi ngược lại các tiêu chuẩn về đạo đức.
Vì cớ gì mà giới khoa học lại có phản ứng gay gắt như vậy?
Nhà nghiên cứu này sử dụng kỹ thuật CRISPR-Cas9 để giúp đứa trẻ miễn nhiễm với HIV ngay từ khi chỉ là một phôi thai
Kỹ thuật CRISPR mà Hạ Kiến Khuê sử dụng trong thử nghiệm này từng được khoa học ứng dụng nhiều trong chỉnh sửa tế bào nhằm chữa ung thư ở người. Gene bị 'cắt gọt' dĩ nhiên vẫn nằm yên trong cơ thể chúng ta.
Trong khi đó, Hạ Kiến Khuê lại dùng kỹ thuật ấy để chỉnh sửa gene ở một phôi thai, nghĩa là khi em bé còn chưa phát triển hoàn thiện. Việc 'tắt hoạt động' của một gene có thể ảnh hưởng tới sự phát triển về sau của em bé, thậm chí truyền lại mãi tới những thế hệ sau.
Giới khoa học khẳng định việc can thiệp vào gene người bằng cách đi ngược lại tự nhiên sẽ dẫn tới một loạt hậu quả khôn lường, gây ảnh hưởng tới các tế bào khác trong cơ thể
Ở trường hợp của Hạ Kiến Khuê, ông đã vô hiệu hóa một gene bình thường để chống lại nguy cơ mắc một virus mà cả hai em bé đều không nhiễm. Trong khi đó, y học hiện đại đã có nhiều phương pháp nhằm ngăn virus HIV truyền từ cha mẹ sang con. Việc thiếu đi một gene trong cơ thể sẽ đẩy hai em bé tới nguy cơ đề kháng yếu, rất có thể hai em sẽ mắc những bệnh khác dễ dàng hơn, thậm chí là khả năng tử vong cao hơn dù chỉ mắc cúm.
Để thực hiện mục đích khoa học theo ý đồ cá nhân, Hạ Kiến Khuê đã trực tiếp thay đổi cuộc sống của hai con người mà không lường được hết những hậu quả hay bất hạnh có thể ập tới với những em bé đó.
Nhóm nghiên cứu của ông Hạ Kiến Khuê tiến hành đặt bào thai vào hộp lưu trữ
Đó là lý do giới khoa học lên tiếng chỉ trích Hạ Kiến Khuê là 'kẻ thiển cận, ác quỷ, vi phạm nghiêm trọng quyền con người'. Trước đây, cộng đồng khoa học cũng từng bất bình với rất nhiều trường hợp chỉnh sửa phôi thai ở động vật, cấy ghép mô người vào động vật nhưng cả gan chỉnh sửa gene của một đứa bé khi nó còn chưa chào đời lại là trường hợp đầu tiên mà họ chứng kiến.
Tổng hợp