Nam quốc sơn hà là bài hát dự thi của ca sĩ trẻ Erik trong chương trình The Heroes với sự hỗ trợ của ngôi sao nhạc dân ca Phương Mỹ Chi. Bài hát nhận được phảnhồi tích cực của khán giả bởi sự kết hợp sáng tạo giữa rap, nhạc dân ca, bài thơ nổi tiếng Nam quốc sơn hà và câu chuyện ý nghĩa chống dịch Covid-19 của đất nước.


Ngay từ những giây đầu tiên, Nam quốc sơn hà đã gây ấn tượng với người nghe bằng câu hò giàu cảm xúc của Phương Mỹ Chi nhắc lại truyền thống chống giặc ngoại xâm: “Hò ơ... Con ơi con ngủ cho tròn, để mẹ ngồi vót cho rồi bó chông. Chông này gìn giữ non sông, chông này góp sức diệt quân bạo tàn. Hò ơ…”. Ngay sau đó, Erik khuấy động sân khấu với màn rap và nhảy cuốn hút. Tại The Heroes, anh được xem là ứng cử viên cho ngôi vị quán quân khi hội tụ nhiều yếu tố như giọng hát giàu nội lực, nhảy tốt, khả năng biến hoá linh hoạt

Đáng nói, một phần lời bài hát khiến người xem liên tưởng tới cuộc chiến chống dịch Covid-19 đầy kiên cường suốt thời gian vừa qua. Đó là những câu hát: “Dòng máu rồng thiêng, tự hào một khoảng trời riêng/ Tiếp nối truyền thống ông cha/ Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh/ Chiến thắng này ắt không xa/ Việt Nam chung tay không thua đâu/ Việt Nam đi qua chông gai/ Bao năm khi xưa loạn lạc/ Dòng dõi Lạc Hồng vẫn sải cánh/ 2021 giặc đến/ Lần nữa đánh là phải thắng!”.

Và, phân đoạn khiến người nghe cảm thấy nổi da gà nhất có lẽ chính là đoạn điệp khúc được phổ nhạc từ bài thơ nổi tiếng Nam quốc sơn hà: “Nam quốc sơn hà nam đế cư/ Tiệt nhiên định phận tại thiên thư/ Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm/ Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”. Chắc hẳn khán giả sau khi nghe qua sẽ nhận ra đây là bài thơ mình đã được học khi còn ngồi trên ghế nhà trường, vốn được coi như Bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước Việt. Do vậy, nhiều người không thể tránh khỏi ngạc nhiên khi bài thơ được sáng tạo và chuyển hóa thành bài hát một cách thu hút, mới lạ mà không hề làm mất đi vẻ hào hùng, thiêng liêng của bài thơ gốc.

Sẽ không nói quá nếu như xem bài hát này là niềm tự hào của Gen Z. Bởi từ đội ngũ tham gia sáng tác bao gồm DTAP, Hành Or, rapper RTee và nhà sản xuất Ninja Z và ca sĩ thể hiện  Erik và Phương Mỹ Chi đều là những nghệ sĩ trẻ tài năng thuộc thế hệ này. Được biết Erik và Phương Mỹ Chi đã từng biết nhau qua cuộc thi Giọng hát Việt nhí khi cả hai cùng là thành viên của đội huấn luyện viên Hiền Thục. Tuy nhiên, sau 8 năm cả hai mới có dịp nói chuyện trực tiếp và hợp tác với nhau.

Nói về lần hợp tác này, Phương Mỹ Chi cho biết cô thấy rất vinh dự và hạnh phúc khi được mời tham gia góp giọng trong một dự án ý nghĩa. Do đó, nữ ca sĩ đã từ chối nhận cát-xê và luyện tập vô cùng chăm chỉ.

Chia sẻ trong một buổi livestream giao lưu với người hâm mộ sau thành công của bài hát này, đại diện nhóm sáng tác cho biết Nam quốc sơn hà là sản phẩm mở đầu cho dự án dài hơi của nhóm. Họ mong muốn sẽ có những sản phẩm âm nhạc ghi nhận lại những biến động đã xảy ra trong năm nay, đặc biệt là tinh thần nỗ lực chống dịch của cộng đồng. Và, tình cờ đọc lại bài thơ Nam quốc sơn hà, những tác giả trẻ tuổi ấy nhận ra một thực tế: Ở thời điểm nào, trước bất cứ khó khăn gì, người Việt vẫn luôn cố gắng và chiến đấu. Mượn chuyện xưa để nói về ngày nay, những ca từ trong bài hát được hình thành và thật sự chạm tới trái tim khán giả: “Có anh dân quân đang ship hàng (freeship)/ Trên đôi/ vai cờ đỏ sao vàng (đi tiếp)/ Có chị lao công đang quét rác (all day)/ Có bác sĩ kia đang phờ phạc (all night)”...
 

Cũng phải nhắc lại một thực tế: Trong suốt thời gian giãn cách vì đại dịch, nhiều hoạt  kinh tế dường như hoàn toàn bị đóng băng và cuộc sống của cộng đồng cũng gặp vô số khó khăn. Nhưng trong bối cảnh ấy, nghệ thuật nói chung và âm nhạc nói riêng đã trở thành nguồn động lực và cỗ vũ tinh thần tích cực cho tất cả mọi người. Bên cạnh những nghệ sĩ giàu kinh nghiệm, nhiều nghệ sĩ trẻ không ngừng sáng tạo và cho ra những bài hát mang thông điệp tôn vinh và cổ vũ cho lực lượng tuyến đầu, cũng như ý chí của mọi công dân - mà tiêu biểu là những Covid mau đi đi (K-ICM), Màu áo anh hùng (Vicky Nhung), Việt Nam sẽ chiến thắng (Nguyễn Hải Phong),... 

Và như thế, ở đâu khó khăn thì ở đó sẽ có những người trẻ chịu xông pha. Bằng cách này hay cách khác, họ luôn có những hoạt động truyền cảm hứng tích cực đến mọi người.

Tuy nhiên, bên cạnh những lời khen và sự ủng hộ tích cực từ các khán giả trẻ thì vẫn còn đó những ý kiến trái chiều đến từ bộ phận khác giả. Một số ý kiến điển hình cho rằng, vì danh tiếng của bài thơ nguyên gốc nên cũng cố gắng nghe đến hết bài hát, nhưng sự kết hợp với nhạc rap này vẫn là không phù hợp, thậm chí kệch cỡm. Xa hơn, có người khẳng định: tác giả của Nam quốc sơn hà trong lịch sử hẳn sẽ... phát hoảng nếu biết tác phẩm của mình được “biến tấu” như thế này.

Đó là điều dễ hiểu, khi bất cứ một tác phẩm nghệ thuật nào được sáng tác dựa trên cảm hứng lấy từ tác phẩm văn học mang yếu tố lịch sử thiêng liêng, chắc chắn sẽ không thể tránh khỏi những phản ứng trái chiều từ người nghe. Tuy nhiên, cũng cần khẳng định, bên cạnh việc tôn vinh những tác phẩm đã in dấu trong lịch sử - văn học, việc sử dụng loại hình nghệ thuật mới để truyền tải thông điệp của chúng cũng là điều quan trọng. Sử dụng nhạc rap, nhạc trẻ để tôn vinh lòng yêu nước và hào khí dân tộc, đó phải chăng cũng là điều nên được đón nhận kèm với sự bao dung cho những gì còn chưa hoàn hảo ở bước đầu.

Và, sự ủng hộ của khán giả với Nam quốc sơn hà gắn với một thực tế: Những tác phẩm nhắc nhở và tôn vinh truyền thống tốt đẹp của dân tộc vẫn luôn được hào hứng đón nhận, nếu chúng thật sự đến từ sự tôn trọng và nhiệt huyết trong trái tim người viết.