Đề thi THPT Quốc gia là tài liệu thuộc bí mật nhà nước độ tối mật của ngành Giáo dục và Đào tạo, nên những giáo viên được chọn thực hiện công tác in sao đề thi có những ngày sống cách ly trong căn phòng kín không có kẽ hở, không nhìn thấy anh sáng mặt trời, phải làm việc liên tục suốt 13 tiếng đồng hồ,...
Chỉ còn khoảng 10 ngày nữa thôi là các bạn học sinh cuối cấp 3 bước vào kỳ thi quan trọng của cuộc đời mình - kỳ thi THPT Quốc gia. Được biết năm nay cơ cấu đề thi cũng như năm ngoái, ngoài 3 môn chính Toán, Văn, Anh thì các em được quyền chọn 1 trong hai bài thi tổ hợp là Khoa học Xã hội và Khoa học Tự nhiên. Chính vì thế nên lượng đề thi bắt đầu được tăng nhiều hơn so với những năm trước, dẫn đến việc in sao đề thi cũng trở nên phức tạp hơn.
Thời điểm này, các thầy cô được chọn thực hiện công tác in sao đề thi THPT Quốc gia đã phải bước vào vòng cách ly, liên tục làm việc từ sáng đến tối để thực hiện đầy đủ các bộ đề thi cho từng em học sinh. Theo đó, lượng đề thi năm nay lên đến 700.000 đề thuộc 5 bài thi và lượng giấy lên đến 2,1 triệu tờ, tương đương 4 - 5 tấn giấy. Thêm một điều nữa là năm nay thay vì 6 mã đề như trước thì mỗi phòng thi có đến 24 mã đề, lại hoàn toàn là trắc nghiệm nên số lượng giấy mới bị đẩy lên cao, công đoạn in sao đề thi cũng không hề đơn giản nữa.
Tất cả các giáo viên thực hiện công tác in sao đề thi đều được "nhốt" vào trong một căn phòng chỉ có duy nhất một cửa ra vào, rèm cũng được kéo hết xuống, điện mở suốt 24/24. Không được nhìn thấy ánh sáng bên ngoài, cũng không được hít thở khí trời, đến cả những khe hở chỉ vừa một tờ giấy cũng được các cán bộ quản lý niêm phong và kiểm tra cẩn thận mỗi ngày, bên ngoài cửa phòng cũng có người canh gác 24/24. Nơi căn phòng này trú ngụ cũng được cách ly 3 vòng nghiêm ngặt, có nghĩa là ngoài căn phòng này cửa được khóa và có quản lý giữ chìa khóa thì tất cả những vòng bên ngoài đều có người canh gác, không để bất cứ ai được tiếp cận.
Khi các giáo viên bước vào vòng cách ly thì phải bỏ tất cả những thiết bị điện tử như Ipad, điện thoại, laptop,..ở bên ngoài. Những vật dụng mà các thầy cô được mang vào phòng thi chỉ có quần áo, các dụng cụ vệ sinh cá nhân và sách, báo. Thông thường trước ngày thi thì các thầy cô phải chuyên tâm làm việc để có đầy đủ những bộ đề cho các điểm thi, còn những ngày các bạn thi thì thầy cô lại ngồi với nhau cùng trò chuyện, tâm sự, không như thế thì các thầy cô đọc sách, báo; có những giáo viên nữ còn thêu thùa, may vá. Mãi cho đến năm 2017 thì các thầy cô mới được mang theo dụng cụ thể thao để chơi sau khi đề thi đã được chuyển đi an toàn.
Nơi căn phòng cách ly này tất cả những vật dụng tiếp tế như thuốc men, đồ ăn, thức uống,..đều chỉ có một chiều vào và đến lúc các thầy cô được thả thì nó mới được mang ra ngoài. Khi xảy ra sự cố thì chỉ duy nhất Trưởng ban chỉ đạo mới được bấm chuông để liên lạc với những người canh gác bên ngoài thông báo tình hình. Được biết, cán bộ chỉ đạo chỉ được thông báo qua một chiếc điện thoại cố định, có loa, ghi âm được gắn trước cửa phòng sao in. Đến giờ ăn, các nhân viên hậu cần ở vòng cách ly thứ 3 sẽ chuyển thức ăn vào bên trong, đến căn phòng phép kín này. Mọi người sẽ cùng nhau ăn trưa trong đây, rồi giữ rác ở lại, thứ được chuyển ra chỉ có bát đũa.
Trong phòng cách lý luôn có sẵn khu tắm, vệ sinh khép kín vậy nên mấy chục giáo viên phải chia nhau ra tắm và giặt giũ. Không gian chật hẹp, lại không có nhiều chỗ để phơi đồ, các giáo viên nam đã tự chế sào, chế móc phơi đồ, bật quạt suốt cả ngày để quần áo được hong khô, không bị cuộn lại mà có mùi. Chính vì thế nên các thầy cô thường chọn trang phục đơn giản, gọn nhẹ để vừa thoải mái làm việc mà cũng dễ dàng giặt giũ, phơi khô. Tối đến thì các thầy cô chia nhau ra mà nằm ngủ dưới đất, góc bên kia là giáo viên nữ thì góc bên này là giáo viên nam. Không gian chật hẹp nên sinh hoạt cũng vô cùng khó khăn.
Vì số lượng đề thi lên đến con số 700.000 đề nên các thầy cô phải làm việc luôn tay luôn chân, có ngày họ làm suốt từ sáng đến tối, vượt qua con số 13h đồng hồ. Các thầy cô phải làm việc từ 7h sáng cho đến hơn 10h đêm, có ngày thầy cô phải làm đến 12h đêm và chỉ có 2 tiếng nghỉ trưa. Thậm chí vì làm quá nhiều mà những cán bộ thực hiện công đoạn dập ghim đề thi gần như cứng đờ tay và trên cánh tay của rất nhiều cán bộ thực hiện công tác sao in khác đều dán miếng giảm đau, băng y tế vì giấy liên tục cứa đứt tay. Tất nhiên tình hình như thế cứ kéo dài cho đến khi các thùng đề thi được chuyển đi một cách an toàn.
Khi các thí sinh bắt đầu mở đề và làm bài thi thì các thầy cô nơi căn phòng cách ly đó cũng lo lắng và hồi hộp không kém. Họ tập trung theo dõi từng buổi thi chỉ qua chiếc tivi có duy nhất cái ăng-ten để chắc rằng không có bất kỳ sự cố sai sót nào hay có bất kỳ tờ đề thi nào bị lỗi. Bởi vì làm đến 700.00 đề thi, dù được kiểm soát chặt chẽ đến mấy cũng không thể tránh khỏi lỗi và sai sót. Chỉ cần một dấu nhỏ sai, hay mực in có vấn đề,....tất tần tật đều quan trọng với trách nhiệm của các thầy cô. Nhưng suốt bao năm nay, hiếm thấy có năm nào đề thi có sai sót nên phải công nhận 1 điều rằng các thầy cô thực hiện công tác in sao đề thi vô cùng giỏi và kỹ lưỡng.
Trong suốt 2 tuần lễ, các thầy cô thực hiện công tác in sao đề thi phải được cách ly từ trước khi thí sinh làm thủ tục thi 2 ngày. Trong thời gian này, các thày cô phải hoàn tất tất cả đề thi để chuyển đi, rồi họ tiếp tục bị giữ lại cho đến khi môn thi cuối cùng đã được 2/3 thời gian. Một thời gian dài như thế phải thực thi những quy định gắt gao, căng thẳng trong từng khâu in sao, lại không biết bên ngoài nắng mưa ra sao, gia đình mình như thế nào tất nhiên các thầy cô rất rất "thèm" được ra ngoài, "thèm" được nhìn thấy ánh nắng mặt trời thay vì ánh sáng đèn điện chói mắt, "thèm" được hít thở khí trời hơn là không khí ngột ngạt đến cả khe hở cũng bị bịt kín.
Với lượng công việc nhiều như thế, cùng với thời gian ngắn ngủi chỉ vỏn vẹn có gần 10 ngày nên các thầy cô gần như không thể xao nhãng mà chỉ tập trung làm hết công suất của mình. Quá trình in sao đề thi có những công đoạn quan trọng theo dây chuyền như nhân bản, ghép đề, dập ghim, cho đề vào túi đựng,...nên các thầy cô phải làm việc theo dây chuyền nhất định đó, một người người sai cũng dễ dẫn đến hàng loạt những hoạt động sau đó sẽ bị sai. Thông thường sẽ có một người trong đội ngũ in sao ấy lên lịch trình khi nào, những ai sẽ thực hiện công đoạn gì. Thậm chí còn có người chuyên đứng giám sát khi dây chuyền in sao hoạt động để kịp thời phát hiện các sai sót.
Từ năm 2017 cho đến nay, các em học sinh sẽ phải thi bắt buộc 3 môn chính là Toán, Văn, Anh và được chọn 1 trong 2 đề thi Khoa học Xã hội hoặc Khoa học Tự nhiên. Từ đây đã khiến số lượng đề thi nhiều hơn và công đoạn in sao đề thi cũng trở nên phức tạp hơn. Mỗi em có 1 mã đề riêng, có em thi 1 bài tổ hợp nhưng có em lại thi 2 bài, có những em chỉ thi 1 - 2 môn thành phần trong bài thi tổ hợp nên việc in sao, ghép đề cần sự tập trung cao độ, kỹ lưỡng trong từng khâu. Bên cạnh đó, trong mỗi bao đề thi sẽ có khối lượng nhất định như nhau mà tổ in sao đề thi dùng cân điện tử để cân được. Vậy nên bao đề thi đó thiếu, dư bao nhiêu tờ thì cũng có thể phát hiện ra ngay để chỉnh sửa ngay lập tức.
Điều quan trọng là đề thi THPT Quốc gia chính là tài liệu thuộc Danh mục bí mật nhà nước độ tối mật của ngành Giáo dục và Đào tạo nên tất cả các thầy cô khi được chọn thực hiện công tác in sao đề thi đề cảm thấy rất vinh dự và tự hào bởi các thầy cô biết mình đang làm nhiệm vụ quan trọng cho quốc gia. Chính vì hiểu được điều đó mà tất cả hàng chục giáo viên trong tổ in sao đề thi đều rất cống hiến và cố gắng hết mình, không ngại khó khăn chỉ để các em học sinh có 1 kỳ thi tốt nhất, giúp Bộ Giáo dục và Đào tạo chọn lựa ra được những nhân tài của đất nước, phân hóa được năng lực học tập của học sinh Việt Nam - điều quan trọng nhất trong Ngành Giáo dục và Đào tạo.
Design: Quang Phạm