Tuyển dụng
Những ngày gần đây, dư luận Nhật Bản dành rất nhiều sự quan tâm của mình tới dự luật mới của chính phủ đối với những người lao động nước ngoài. Tờ Japan Times đã có bài viết về anh Bungo Okabe, một người được sinh ra tại Việt Nam và đã có nhiều năm giúp đỡ cho các thực tập sinh Việt trên đất nước Nhật Bản.
Theo đó, anh Bungo Okabe năm nay 36 tuổi và có tên tiếng Việt là Phạm Nhật Vượng. Sinh ra ở Việt Nam, năm 8 tuổi anh theo gia đình tới Nhật Bản và đã có một quãng thời gian dài giúp đỡ cho nhiều người trẻ Việt Nam sang học tập, làm việc tại đất nước mặt trời mọc.
Tháng 1/2018, anh Okabe đã tiến hành tu sửa 1 căn nhà 2 tầng ở thành phố Koriyama, thuộc tỉnh Fukushima. Đây là nơi dành cho các thực tập sinh Việt Nam chưa có chỗ ở, mà hầu hết là do bất đồng với chủ lao động tới tạm trú. Số tiền tu sửa căn nhà lên tới khoảng 1 triệu yên (tương đương khoảng 206 triệu đồng) do anh Okabe gây quỹ có được.
Anh Okabe, vị cứu tinh của nhiều thực tập sinh Việt tại Nhật Bản
Mặc dù ngôi nhà tạm trú mới đi vào hoạt động được khoảng hơn 10 tháng nhưng đã giúp đỡ được 15 thực tập sinh trong khu vực với những hoàn cảnh rất khác nhau. Đồng thời, anh Okabe thậm chí còn chấp nhận đóng cửa một quán ăn của mình trong thành phố để dành thời gian giúp đỡ cho các thực tập sinh gặp khó khăn.
Theo thông tin được đăng tải trên tờ Japan Times thì "Thực tập sinh kĩ thuật" là một chương trình được thiết kế cho đối tượng là những người lao động tại các nước, giúp cho họ phát triển, tiếp thu kiến thức và kĩ năng mới từ các doanh nghiệp tại Nhật Bản. Thế nhưng trong suốt 1 thời gian dài, chương trình này lại bị chỉ trích bởi ẩn sau vỏ ngoài đẹp đẽ, mục đích chính của nó lại là để thu hút được một nguồn lao động giá rẻ tới Nhật Bản. Các số liệu thống kê từ Bộ Lao động nước này cho biết vào tháng 6/2018, đã có khoảng 286.000 người tới Nhật theo chương trình thực tập sinh trên, trong đó có 134.000 người Việt Nam và chiếm khoảng 47%.
Cũng theo số liệu từ các bộ, chỉ trong năm 2017, có tới 299 trường hợp vi phạm pháp luật liên quan tới thực tập sinh đã được báo cáo, trong đó bao gồm việc trả công thấp và làm việc ngoài giờ trái quy định. Tuy nhiên, con số trên chỉ phản ánh các vụ việc được ghi nhận, chứ số lượng thực tế thì có thể cao hơn gấp nhiều lần.
Hai thực tập sinh Việt Nam thực tập tại một nông trại ở tỉnh Aichi
Nói về điều này, anh Okabe cho hay:"Cách duy nhất để chấm dứt được tình trạng bóc lột sức lao động chính là phải để cho thực tập sinh được phép thay đổi nơi làm việc nếu như họ bị đối xử bất công. Tuy nhiên, hiện nay thì quy định lại không cho phép người lao động được tự ý đổi công việc hoặc chỗ làm, trừ những trường hợp có sự can thiệp từ Bộ Tư pháp".
Tuy nhiên, điều đáng nói là không phải lúc nào người lao động cũng có thể tìm đến sự giúp đỡ của các Bộ hay đơn vị của Nhật Bản. Rất nhiều người sau đó đã chọn cách im lặng, tự mình đối diện với các vấn đề khó khăn vì nhiều lí do khác nhau.
Theo anh Okabe, chính phủ Nhật Bản hoặc các bên khi cử thực tập sinh đến Nhật trong nhiều trường hợp sẽ không ra mặt can thiệp khi người lao động gặp vấn đề. Bởi vậy, những thực tập sinh trẻ, với vốn tiếng Nhật vẫn còn hạn hẹp, chưa quen với môi trường sống và làm việc tại đất nước này sẽ luôn có tâm lý lo sợ bị đuổi về nước. Họ sẽ chọn cách im lặng, tự bươn chải để bám trụ tại đây, vì vậy sẽ bị bóc lột nặng nề hơn.
Trước tình trạng đó, anh Okabe đã trở thành một chiếc "phao cứu sinh" giúp đỡ cho những người lao động Việt Nam có thể trụ lại được ở Nhật Bản. Anh giúp hỗ trợ thức ăn, nơi ở và giúp cho họ cải thiện được trình độ tiếng Nhật của mình. Nhiều khi, anh Okabe thậm chí còn di chuyển tới những nơi xa để có thể giúp cho thực tập sinh xin gia hạn visa, liên hệ với văn phòng lưu trú và chính quyền thành phố để có thể ở lại Nhật Bản chờ tiền bồi thường hay tiếp tục học nghề, kiếm thêm thu nhập.
Là một người đã từng chịu nhiều thiệt thòi nên anh Okabe rất cảm thông và hiểu được hoàn cảnh khó khăn của những thực tập sinh Việt Nam sang Nhật và làm việc. Anh đã giúp đỡ được rất nhiều người, trong đó có trường hợp của Nguyễn B. C, 34 tuổi. Anh này tới Nhật vào năm 2015 theo chương trình thực tập sinh nước ngoài. Trước khi sang Nhật, C. chờ đợi mình sẽ được tu nghiệp trong ngành thép, tuy nhiên sau đó anh đã phải làm công việc đi khử nhiễm phóng xạ ở thị trấn Namie, tỉnh Fukushima trong vòng 1 năm rưỡi mà không hề được nêu ra lí do xác đáng.
C. ngồi đọc sách tại nhà tạm trú do anh Okabe mở
Sau 1,5 năm như vậy, anh C. phát hiện ra mình đã bị phơi nhiễm phóng xạ. Anh nhanh chóng rời khỏi công ty và được anh Okabe tìm tới giúp đỡ, đưa về nhà tạm trú ở thành phố Koriyama.
Một trường hợp khác chính là chàng trai 22 tuổi tên Lâm. Qua một nhóm người lao động Việt ở Nhật, Lâm đã gọi điện cầu cứu anh Okabe từ sân bay quốc tế Kansai, chỉ vài tiếng trước khi máy bay của anh chàng cất cánh bay về Việt Nam. Lâm được chủ doanh nghiệp đưa cho chiếc vé để trở về Việt Nam chỉ 6 tháng sau sau khi đặt chân tới đất nước Nhật Bản vì công ty gặp khó khăn về tài chính. Nhờ sự thuyết phục, giúp đỡ của Okabe, Lâm đã quyết định tiếp tục ở lại đất nước mặt trời mọc để tìm kiếm cơ hội. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi chỗ làm kéo dài tới nhiều tháng trời, và cần có sự hợp tác của các bên liên quan, và Lâm sẽ yên tâm hơn khi có sự giúp đỡ của anh Okabe
Hiện vẫn còn khá nhiều tranh cãi xoay quanh chính sách mới của Nhật Bản đối với người lao động nước ngoài. Người Nhật sẽ mở rộng cửa hơn, tuy nhiên vẫn còn mang tâm lí e dè, nghi ngại sâu sắc. Và trong khi đó, đối với lao động nước ngoài thì đằng sau cánh cửa ấy không hẳn đã là một miền đất hứa.
Nguồn: Japan Times
