Tuyển dụng
Có rất nhiều "bóng hồng" bước qua đời Trịnh Công Sơn, khiến vị nhạc sĩ tài hoa viết nên biết bao khúc nhạc tình yêu nhưng có lẽ không giai điệu nào day dứt, thắm thiết bằng những nỗi niềm ông dành riêng cho bà Dao Ánh, người Huế. Giai điệu sầu muộn trong những bản nhạc tình Trịnh Công Sơn hầu hết đều khiến khán giả yêu nhạc Trịnh bâng khuâng nghĩ về bà Dao Ánh trước tiên.
Trong 37 năm bao gồm yêu lẫn những tháng ngày xa cách sau đó, Trịnh Công Sơn luôn dành một góc lòng riêng cho bà Dao Ánh và đều đặn viết thư, sáng tác nhạc về bà dẫu chẳng còn nhau.
Trịnh Công Sơn đã dùng 37 năm để viết 300 bức thư cho cô gái mang tên Dao Ánh. (Ảnh: YAN)
>>>Xem thêm: Hoàng Hà: Người đẹp 9x vào vai Dao Ánh trong Em và Trịnh
Mối tình khiến Trịnh Công Sơn day dứt suốt 37 năm
Nếu mối tình đầu của Trịnh Công Sơn là bà Ngô Vũ Bích Diễm đã khiến nhạc sĩ Trịnh viết nên Diễm xưa thì mối tình tiếp theo khiến ông viết nên bao bản tình ca huyền thoại không ai khác chính là em gái của bà Bích Diễm - bà Ngô Vũ Dao Ánh. Tổng cộng trong 37 năm bắt đầu từ lúc yêu Dao Ánh, Trịnh Công Sơn đã viết cho bà hơn 300 lá thư tình, giai đoạn nhiều nhất là trong 1964 - 1967.
Từ nhỏ, Dao Ánh đã đem lòng ái mộ Trịnh Công Sơn qua những lần ông đến thăm chị Bích Diễm. Khi biết vị nhạc sĩ tài hoa này và chị mình phải "đôi ngả rẽ ngang", Dao Ánh đã viết thư an ủi, đây cũng là lá thư đầu tiên của họ, được viết vào năm 1963. Khi ấy, Trịnh Công Sơn 24 tuổi đang dạy học ở B'lao (Bảo Lộc, Lâm Đồng), còn Dao Ánh 16 tuổi, là nữ sinh trường Đồng Khánh (Huế).
Mối tình của họ bắt đầu từ cuộc chia tay giữa nhạc sĩ họ Trịnh và "Diễm xưa". (Ảnh: YAN)
Gần 3 năm sau khi thư từ cho nhau, Trịnh Công Sơn đã bày tỏ lòng mình với Dao Ánh, từ đó hai người bắt đầu mối tình mặn nồng dù cách biệt xa xăm. Những lá thư Trịnh Công Sơn gửi cho Dao Ánh lúc nào cũng nồng nàn tình yêu, dường như bao nhiêu nhiệt thành thời trai trẻ của ông đều dồn hết để yêu Dao Ánh.
Nỗi nhớ nhung người yêu mãnh liệt được Trịnh Công Sơn chuyển hoá thành từ ngữ và âm nhạc: "Anh nhớ Ánh, nhớ Ánh, nhớ Ánh mà không nói được với ai. Như tiếng kêu của một loài kiến nhỏ. Làm thế nào Ánh nghe thấy... Ánh ơi, Ánh ơi, Ánh ơi, Ánh trở về buổi trưa mắt buồn, áo trắng... Rất mong thư Ánh mỗi ngày mỗi giờ mỗi tháng mỗi năm...”.
Trịnh Công Sơn ví tình yêu dành cho bà Dao Ánh như "một phép lạ": "Anh bây giờ đang có một điều cần nhất là: Yêu Ánh vô cùng. Anh đang nhớ lắm đây. Tình yêu đó bỗng đổi dạng như một phép lạ...”, hay ngân nga như một khúc nhạc mông lung: "Những ngày này anh vẫn chưa làm được gì ngoài phí bỏ những giờ dài dẳng để ngồi đốt thuốc và nhìn hoài khoảng đất trời trước mặt. Anh đã viết xong một bản nhạc cho Ánh. Ru mãi ngàn năm hay Ru em từng ngón xuân hồng".
Trịnh Công Sơn luôn dành những từ ngữ nồng nàn nhất trong những bức thử gửi cho Dao Ánh. (Ảnh: YAN)
4 năm sau khi yêu, Trịnh Công Sơn đành phải nói lời chia ly cùng Dao Ánh, tình yêu ra đi duy chỉ nỗi đau và hoài niệm vương sầu trong ông. Đến nay, lá thư chia tay đầy day dứt của Trịnh Công Sơn vẫn còn lưu lại, ông viết bằng tất cả tâm tư của một người còn yêu nhưng không thể chung đường tiếp nữa: "Bây giờ đã quá khuya, chương trình chuyên đề về tình yêu còn để lại một vị đắng rất mỏng. Mọi người cũng đã ngủ từ lâu và anh cũng phải quyết định một lần cho Ánh lẫn cho anh. Một quyết định thật khó khăn và chẳng ai trong cuộc dám dứt khoát với chính mình. Quyết định nào cũng có sự khổ sở của nó. Anh cam đành là kẻ bội bạc để mở ra cho Ánh sự ngạt thở bấy lâu trong đó người này hay kẻ kia đã cố gắng đóng cho trọn vai trò của mình.
Cho đến phút này anh vẫn cảm thấy chỉ riêng mình anh đã sống thật hồn nhiên trong tình yêu đã qua. Chúng mình chấm dứt tình yêu đó ở đây. Hãy xem mọi lầm lỗi đều ở anh cả và sau quyết định này là một lối ngỏ thênh thang, trên đó Ánh hãy đi vào những phiêu lưu mới đừng ăn năn, đừng băn khoăn gì cả. Tất cả đã rõ như một khoảng trắng. Cũng đành vậy thôi. Anh đã nhìn tình yêu ở một độ cao nhất của thuỷ triều. Quyết định như không thuộc về anh. Anh xin cảm ơn 4 năm ròng rã nâng niu tình yêu đó. Cũng xin cảm ơn những buổi đợi chờ thật dịu dàng không bao giờ còn có được..."
>>>Bài viết có liên quan: Bốn "bóng hồng" trong đời Trịnh Công Sơn (P.1): danh ca Khánh Ly
Hình ảnh Dao Ánh luôn thấp thoáng trong nhạc Trịnh
Sau khi chia tay Trịnh Công Sơn, Dao Ánh theo gia đình đến Mỹ học tập rồi lập gia đình. Qua lời người thân của Trịnh Công Sơn, Dao Ánh làm ngân hàng, có 2 người con và đã chia tay chồng. Nhưng trong cả quãng thời gian sau đó, mối tình với Dao Ánh chưa bao giờ thôi ám ảnh tâm trí nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Ông vẫn thường xuyên viết thư cho bà, cách biệt trùng dương nhưng hình ảnh Dao Ánh trong lòng nhạc sĩ dường như vẫn luôn đong đầy, đặc biệt là rất tròn vẹn trong âm nhạc.
Dao Ánh luôn "ám ảnh" nhạc Trịnh Công Sơn. (Ảnh: YAN)
Cũng trong 37 năm này, nhiều sáng tác của Trịnh Công Sơn mang dáng hình của Dao Ánh, đặc biệt là đôi vai gầy của bà. Đó là "đôi vai gầy" hắt hiu chút nắng trong Hạ trắng hay "đôi vai gầy guộc nhỏ như cánh vạc về chốn xa xôi" trong Như cánh vạc bay. Tất cả sáng tác đều nặng nỗi u hoài về một tình thời son trẻ như: Tuổi đá buồn, Hạ trắng, Mưa hồng, Còn tuổi nào cho em, Như cánh vạc bay, Lời buồn thánh, Chiều một mình qua phố, Ru em từng ngón xuân nồng...
Dường như khoảng cách vạn dặm giữa hai người chưa bao giờ dài bằng nỗi nhớ Trịnh Công Sơn dành cho Dao Ánh. Nhạc sĩ Trịnh vẫn đều đặn gửi thư cho bà, thể hiện nỗi nhớ nhung. Trong một bức thư ông viết: "Ánh bảo anh viết thật dài cho Ánh nhưng những dòng chữ không thể dài bằng nỗi nhớ được. Nỗi nhớ đã đi qua hết những quãng đời dài hơn 20 năm. Đi từ Huế lên Đà Lạt về Sài Gòn vẫn âm ĩ như một dòng nước ngầm không quên lãng. Nhớ Ánh vô cùng nhớ".
Năm 1989, Trịnh Công Sơn có dịp gặp Dao Anh ở Pháp, những lần gặp nhau chóng vánh của hai người giữa Paris vẫn in đậm trong tâm trí ông. Năm 1993, Dao Ánh hội ngộ Trịnh Công Sơn tại Việt Nam, cuộc gặp gỡ này là nguồn cảm hứng cho ca khúc Xin trả nợ người. Lời ca day dứt trong đó thể hiện 20 năm qua ông vẫn một lòng yêu bà dù thời thế có dịch chuyển: "Hɑi mươi năm vẫn là thuở nào. Ɲợ lại lần nàу trong cõi đời nhɑu".
Cuộc hội ngộ năm 1993 đã cho ra đời sáng tác "Xin trả nợ người". (Ảnh: YAN)
Năm 2001, đau đớn trên giường bệnh, Trịnh Công Sơn nhờ người gửi một lá thư cho Dao Ánh qua email. Ông viết những lời chúc phúc dịu dàng cho người con gái mình yêu nhất tâm can ở giây phút cuối đời: "Ánh cố gắng tìm được những niềm vui nhỏ nhắn trong cuộc sống bình thường là quý giá lắm rồi. Chúc Ánh một cái Tết thú vị dù chỉ một mình hay với người khác". Đây cũng là lá thư cuối cùng Trịnh Công Sơn viết cho Dao Ánh.
>>>Đừng bỏ qua: Bốn "bóng hồng" trong đời Trịnh Công Sơn (P.2): diva Hồng Nhung
300 bức thư ưu tư nhạc sĩ họ Trịnh dành cho Dao Ánh vẫn được bà cất giữ sau nửa thập kỷ, khi gửi lại những kỷ vật này để làm di sản Trịnh Công Sơn, Dao Ánh cảm giác như đang tự giết mình. Dù nhạc sĩ họ Trịnh vẫn giữ một vị trí thiêng liêng trong lòng bà Dao Ánh nhưng với bà, Trịnh Công Sơn là của mọi người chứ không của riêng ai.
Ảnh: Tổng hợp
Bà Dao Ánh trong hồi ức Trịnh Vĩnh Trinh
Trịnh Vĩnh Trinh là em gái ruột của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Nói về Dao Ánh, Trịnh Vĩnh Trinh chia sẻ: "Không chỉ có Trinh mà những ai gặp chị Ánh đều nói chị Ánh đẹp, cao, duyên dáng, sang trọng và tính tình rất dịu dàng. Chị không thích ồn ào, không thích đám đông và sống nội tâm, kín đáo, rất hợp với anh Sơn".
Còn nguyên nhân chia tay giữa hai người, theo Trịnh Vĩnh Trinh, đó là do Trịnh Công Sơn không thể cho Dao Ánh một mái ấm: "Về nguyên nhân chia tay, anh Sơn cũng nhiều lần nói với Trinh là anh nhận phần lỗi về mình. Anh nói thời đó anh chưa thể đem lại cho người mình yêu một cuộc sống hôn nhân trọn vẹn, nên anh chưa nghĩ đến việc lập gia đình. Còn phía chị Dao Ánh không thể chờ lâu được".
